خلاصه

سابقه و هدف: روش مصاحبۀ انگیزشی(Motivational Interviewing)  که اخیراً در مباحث آموزش بهداشت دهان مورد توجه قرار گرفته است، یک تکنیک غیر تدافعی به منظور تسریع در تغییر رفتار بهداشتی می باشد. هدف کلی این مطالعه بررسی تاثیر آموزش مهارت مصاحبۀ انگیزشی به دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران  بر شاخص های بهداشتی دهان در بیماران مراجعه کننده به بخش پریودانتیکس بوده است.

مواد و روشها: این فرایند آموزشی بر روی 12 دانشجوی دندانپزشکی در گروه پریودانتیکس دانشکدۀ دندانپزشکی تهران انجام شد. ابتدا یک کارگاه یک روزه به همراه یک جزوۀ آموزشی جهت آشنایی دانشجویان دندانپزشکی با اهمیت بهداشت دهان در بیماران و روش های مختلف انجام بهداشت دهان برگزار شد. این جزوۀ آموزشی برگرفته از بخش "مصاحبۀ انگیزشی" از چاپ پنجم  کتاب Clinical Periodontology and Implant Dentistry بوده است. سپس برای دانشجویان یک کارگاه 2 ساعته جهت آموزش مصاحبۀ انگیزشی به روش role playing گذاشته شد. به این صورت که دانشجویان به گروه های سه تایی تقسیم شدند. در هر گروه یک دانشجو نقش بیمار، دانشجوی دوم نقش دندانپزشک، و دانشجوی سوم نقش observer را بر عهده گرفت واین نقش در بین این دانشجویان می چرخید. ابتدا به هر گروه سه سناریو در مورد شرایط سه بیمار فرضی ارائه شده و از هر دانشجو خواسته شد تا نقش یکی از بیماران را اجرا کند. سپس از دانشجویان درخواست شد تا در پروسۀ درمان بیماران خود "آموزش بهداشت دهان" را بر اساس  روش مصاحبۀ انگیزشی یا روش متداول انجام دهند.  به دانشجویی که نقش observer را داشت یک چک لیست داده شد تا مهارت دانشجوی دیگر را در اجرای تکنیک "مصاحبۀ انگیزشی" ارزیابی کند. شاخص رعایت بهداشت دهان (  plaque index O’Leary) در آغاز هر جلسۀ درمانی، دو هفته و  دو  ماه  پس از آموزش  در پروندۀ بیماران مراجعه کننده به بخش پریودانتیکس ثبت  شد. به این ترتیب تغییرات این شاخص که نشانگر میزان همکاری بیمار در رعایت بهداشت دهان است مورد ارزیابی قرار داده شد.

یافته ها: میزان تغییر پلاک ایندکس در ابتدا در مقایسه با 2 هفته پس از فرایند آموزشی در گروه مصاحبۀ انگیزشی (51/33±9/75) نسبت به گروه شاهد (29/33±11/75) از لحاظ آماری معنادار بود (0/006=P value). همچنین میزان تغییر پلاک ایندکس در ابتدا در مقایسه با 2 ماه پس از فرایند آموزشی در گروه مصاحبۀ انگیزشی (49/16±9/92) نسبت به گروه شاهد (22/50±7/09) از لحاظ آماری معنادار بود (0/001>P value).

نتیجه گیری: آموزش این تکنیک به دانشجویان دندانپزشکی در مقایسه با روش متداول آموزش بهداشت منجر به بهبود قابل توجه شاخص بهداشت دهان، افزایش همکاری بیماران جهت مراجعه در جلسات پیگیری، و بقاء نتایج درمان پریودنتال پس از 2 ماه شده است. با توجه به نامناسب بودن بهداشت دهان در بسیاری از بیماران پریودنتال در ایران (که خود مهمترین عامل در بروز بیماری پریودنتال است)، می توان با آموزش این تکنیک به دانشجویان دندانپزشکی در ارتقاء سطح بهداشت دهان در جامعه مؤثر بود و با پیشگیری از بروز این بیماری از بسیاری از هزینه های درمانی در جامعه کاست.